ostatnia aktualizacja: 02 sie 2019 You can't teach an old dog new tricks, czyli jak pies zrobił mnie w konia Ben to niezłe ziółko, o czym wiedzą wszyscy moi sąsiedzi. Ma słuch absolutny – potrafi narobić hałasu na całą klatkę, kiedy tylko z korytarza dobiegnie najdelikatniejszy szmer. Na spacerach też daje mi popalić. Dyscyplina? Takiego słowa nie ma w naszym słowniku. Ileż to razy ganiałam za nim po całym osiedlu... Ale ostatnio zachowanie Bena zaczęło się poprawiać. Robi małe postępy, a mianowicie nie szarpie się szaleńczo na smyczy na widok innego psa, pozwala założyć sobie w autobusie kaganiec, a nawet czasem przychodzi grzecznie, gdy go wołam, zamiast biec w odwrotnym kierunku, jak to miał wcześniej w zwyczaju. I takie zrobił na mnie wrażenie, tak mnie tą dojrzałą postawą rozczulił, że gdy znajomy zaproponował wspólne wyjście z psami i spuszczenie naszych milusińskich ze smyczy na pobliskiej łączce („Nie zrobi im to żadnej krzywdy, prawda?”), zrobiłam wyjątek i dałam się namówić. Przecież znajomy zrobił kurs behawiorysty zwierzęcego, więc chyba można oddać się - a konkretnie Bena - w jego ręce? Już po paru minutach spaceru wiedziałam, że źle zrobiłam. Czując bowiem powiew wolności, Ben natychmiast stracił zainteresowanie suczką sąsiada i – dawnym zwyczajem – ruszył w szaleńczy rejs po okolicy. Okolicy niezbyt przyjaznej, naszpikowanej tramwajami i samochodami. Sąsiad robił dobrą minę do złej gry. Uśmiechał się bezradnie, myśląc zapewne, że już nigdy więcej nie zrobi takiego błędu. A mnie serce waliło z przerażenia jak szalone. Nieoczekiwanie jednak to właśnie tramwaj przyszedł – a raczej nadjechał – z pomocą. Oszołomiony hałasem maszyny, Ben zamarł w bezruchu na nasypie przy torach. Kiedy do niego podbiegłam, zrobił słodką minę niewiniątka (jaka szkoda, że nie zrobiłam mu zdjęcia!) i nieśmiało zaczął merdać ogonem. Był wyraźnie zadowolony, że pancia uratuje go przed żelaznym smokiem. I jak tu zrobić mu scenę za niesubordynację? W wyciąganiu konsekwencji jestem niestety niekonsekwentna. Z pewnością zauważyliście, że naszym słowem przewodnim jest dziś czasownik robić. W języku angielskim ma on dwa odpowiedniki: do i make. dodo robić makemake robić, wykonywać kiedy używać czasownika do a kiedy make Do wybierzemy, gdy będziemy mówić o działaniu w sensie ogólnym, np. What did I do? Co ja zrobiłem? I will never do it again. Nie zrobię tego więcej. Monica has done a lot for me over the years. Monika wiele dla mnie zrobiła przez te lata. Why did you do that to me? Dlaczego mi to zrobiłeś? I didn't do anything wrong! Nie zrobiłem nic złego! Make używa się, gdy chodzi o tworzenie czegoś, np. Our company makes sports clothes. Nasza firma robi ubrania sportowe. (= produkuje, wytwarza.) This tutorial shows how to make an omelette. Ten tutorial pokazuje, jak zrobić omlet. Shall I make you a sandwich? Zrobić ci kanapkę? I'm thinking of making my own clothes. Zastanawiam się, czy by nie robić własnych ubrań. Do you know how many of those cars were made? Wiesz, ile zrobiono tych samochodów? kolokacje z do i make Ponadto, są stałe kolokacje, w których używamy konkretnego czasownika. Niestety, trzeba się ich nauczyć na pamięć... W naszym tekście o wyrywającym się do wolności Benie, pojawiły się dwa wyrażenia, których podstawą będzie w języku angielskim czasownik do: do a course zrobić kurs do harm zrobić krzywdę Pozostałe wytłuszczone w opowiastce wyrażenia wymagają użycia czasownika make: make a scene zrobić scenę make a mistake zrobić błąd make faces robić miny make progress zrobić postępy make an exception zrobić wyjątek make an impression zrobić wrażenie make a noise narobić hałasu make the best of a bad job robić dobrą minę do złej gry Co jeszcze można robić? make a gesture zrobić gest make a difference robić różnicę make a mess robić bałagan make room/space zrobić miejsce make a list robić listę do research robić badania naukowe do the shopping robić zakupy do the washing robić pranie do the ironing robić prasowanie do an experiment robić eksperyment Nie trzymajmy się jednak kurczowo dosłownego tłumaczenia – język polski jest giętki i angielskie do oraz make nie zawsze wymagają polskiego robić. Eksperyment i badania można też przeprowadzić, a listę sporządzić czy spisać. Spójrzcie na inne przykłady kolokacji, których podstawą są czasowniki do i make. do do a crossword rozwiązywać krzyżówkę do military service odbywać służbę wojskową do something for a living utrzymywać się z czegoś do the dishes zmywać naczynia do somebody a favour wyświadczyć komuś przysługę do one's duty wykonywać swój obowiązek, powinność do exercise ćwiczyć do aerobics ćwiczyć aerobik do one's hair układać włosy, czesać do one's nails malować paznokcie, robić manicure do somebody a disservice wyrządzić komuś szkodę; wyświadczyć niedźwiedzią przysługę make make fun of somebody żartować z kogoś make a decision podjąć decyzję make a deal dobić targu, zawrzeć umowę make an attempt podjąć próbę make a wish pomyśleć życzenie make the bed pościelić łóżko make a commitment podjąć zobowiązanie make a profit osiągać zyski make a sound wydawać dźwięk make a will sporządzić testament make somebody aware that... uświadomić komuś, że... make a promise złożyć obietnicę make something available udostępnić coś make a phone call zatelefonować, zadzwonić make amends zrehabilitować się, zrekompensować coś make sense mieć sens make a speech wygłosić przemówienie make a compromise pójść na kompromis make a complaint złożyć skargę, zażalenie make money zarabiać pieniądze make arrangements umawiać się na coś, ustalać idiomy z do i make A jak się robi kogoś w konia? Tym razem też nie przyda się żaden z dwóch omawianych czasowników. Angielski odpowiednik tego idiomu brzmi: Take jest też właściwym czasownikiem, gdy mówimy o robieniu zdjęć: I love taking photos of my dog. Skoro wspomnieliśmy o idiomach, spójrzcie na przykłady, w których pojawiają się czasowniki make lub do. make to be made for somebody być dla kogoś stworzonym make somebody's day poprawić komuś humor make no bones about something nie robić ceregieli make a bomb zarobić kupę forsy make it to the top dostać się na sam szczyt; osiągnąć sukces make a point of doing something pilnować/dokładać starań, żeby coś się wydarzyło make ends meet wiązać koniec z końcem do do somebody's head in wkurzać, frustrować, irytować That'll do nicely. To w zupełności wystarczy. do somebody credit przynieść komuś chlubę do somebody/something justice oddać komuś/czemuś sprawiedliwość; przedstawić kogoś/coś tak dobrze, jak na to zasługuje do more harm than good przynieść więcej szkody niż pożytku do the trick załatwić sprawę, zadziałać do wonders for somebody/something zdziałać cuda do the honours pełnić honory domu (podejmować gości, pełnić rolę gospodarza) phrasal verbs z do i make Czasowniki do i make są również podstawą czasowników frazowych. Oto kilka przykładów: do do away with somebody/something pozbyć się do without somebody/something obyć się bez kogoś/czegoś do something up zapiąć, zawiązać do somebody in zmęczyć make make something up zmyślić coś make it up to somebody wynagrodzić coś komuś make for... kierować się do/w stronę... make something out dostrzeć/usłyszeć coś; wystawić/wypisać (np. czek, fakturę) make off uciec, zwinąć się A teraz mała dygresja. Nie sądzicie, że nasz serwis z każdym dniem robi się (is getting/is becoming) coraz ciekawszy? To dlatego, że...